1- Khái niệm di chúc miệng
Di chúc miệng là sự thể hiện ý chí thông qua lời nói của cá nhân nhằm dịch chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Trên thế giới rất ít trường hợp ghi nhận di chúc miệng trong BLDS vì bản thân nó thiêu sự chắc chắn về chứng cứ. Tuy nhiên, trong Bộ luật Dân sự 2015, Khoản 1 Điều 629 quy định di chúc miệng như sau: “Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng” trong Bộ luật Dân sự Việt Nam 2015 có quy định hình thức di chúc này, điều này cho thấy pháp luật nước ta ghi nhận ghi nhận hình thức di chúc băng miệng.
2- Di chúc miệng có hiệu lực khi nào?
Nếu ý chí chỉ được thể hiện thông qua lời nói sẽ luôn bị rơi vào tình trạng thiếu tính xác thực vì “lời nói gió bay” và nhất là người nói ra điều đó đã chết nên dễ bị bóp méo sự thật, dễ xảy ra tranh chấp. Để tránh tình trạng đó, ngoài việc tuân thủ các điều kiện để được coi là hợp pháp của một di chúc nói chung, thì ngoài ra để được coi là hợp pháp cần đáp ứng 3 điều kiện sau:
– Người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhát hai người làm chứng;
– Ý chí cuối cùng của nguowifdi chúc miệng phaari được những người làm chứng ghi nhận lại thành văn bản và cùng ký tên hoặc điểm chỉ ngay sau đó;
– Văn bản ghi lại ý chí cuối cùng của người di chúc miệng phâỉ được công chứng hoặc chứng thật chậm nhất là 5 ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng.
Ngoài ra, di chúc miệng chỉ được chấp nhận khi lập di chúc trong trường hợp đặc biệt làm cho người để lại di sản không thể lập di chúc theo hình thức viết, cho nên nếu người di chúc miệng đã qua cơn nguy kịch và có điều kiện để lạp di chúc viết thì định đoạt đó phải được thể hiện bằng văn bản viết. Trường hợp người để lại di chúc có đủ điều kiện để lập di chúc viết nhưng họ vẫn không lập di chúc thì coi như họ không để lại di chúc và sẽ chia theo thừa kế pháp luật.
Di chúc miệng có hiệu lực ngay khi đáp ứng đủ các điều kiện trên. Tuy nhiên, nếu sau 3 tháng kể từ thời điểm lập di chúc mà người lập di chúc vẫn còn sống, minh mẫn, sáng suốt, thì di chúc này sẽ tự động bị hủy bỏ.
3- Những rủi ro pháp lý
Khó khăn trong chứng minh: Việc chứng minh nội dung của di chúc miệng có thể gặp khó khăn do không có tài liệu viết rõ ràng. Điều này có thể dẫn đến tranh chấp giữa các bên thừa kế về ý chí của người lập di chúc.
Hạn chế về điều kiện lập: Di chúc miệng chỉ được phép lập trong những tình huống khẩn cấp, điều này có thể gây khó khăn cho những người không thể dự đoán được tình huống sức khỏe của mình.
Nguy cơ bị lạm dụng: Có khả năng một số cá nhân có thể lợi dụng tình huống để tuyên bố rằng họ đã nghe thấy một di chúc miệng từ người quá cố, dẫn đến việc tranh chấp pháp lý.
Thiếu sự công nhận đồng nhất: Thực tiễn áp dụng di chúc miệng còn gặp nhiều bất cập, bởi không phải tất cả các cơ quan hoặc tòa án đều công nhận giá trị pháp lý của nó một cách đồng nhất, dẫn đến sự không chắc chắn cho các bên liên quan.
Trên đây là bài viết của Luật Việt Anh 24h về Di chúc miệng có gặp rủi ro pháp lý trong thừa kế không? Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hay cần tư vấn các vấn đề liên quan đến hôn nhân và gia đình hãy liên hệ ngay với Luật Việt Anh 24h để được hỗ trợ!
