1. Sáng chế là gì?
Theo Khoản 12 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên.
Vậy, đăng ký sáng chế là thủ tục xác lập quyền đối với giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định thông qua việc nộp đơn đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ độc quyền sáng chế hoặc độc quyền giải pháp hữu ích.
Trong đó, bằng độc quyền sáng chế là hình thức bảo hộ cho những sản phẩm hoặc quy trình mang tính sáng tạo, mới lạ, có khả năng áp dụng công nghiệp. Bằng độc quyền giải pháp hữu ích là hình thức bảo hộ cho những sản phẩm hoặc giải pháp có tính mới, có trình độ kỹ thuật mang tầm thế giới, có khả năng áp dụng trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội.
2. Đối tượng nào có quyền đăng ký sáng chế?
Theo Điều 86 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, những đối tượng có quyền đăng ký sáng chế bao gồm:
– Tổ chức, cá nhân:
+ Tác giả tạo ra sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí bằng công sức và chi phí của mình;
+ Tổ chức, cá nhân đầu tư kinh phí, phương tiện vật chất cho tác giả dưới hình thức giao việc, thuê việc, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác.
– Trường hợp nhiều tổ chức, cá nhân cùng nhau tạo ra hoặc đầu tư để tạo ra sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí thì các tổ chức, cá nhân đó đều có quyền đăng ký và quyền đăng ký đó chỉ được thực hiện nếu được tất cả các tổ chức, cá nhân đó đồng ý.
– Người có quyền đăng ký có quyền chuyển giao quyền đăng ký cho tổ chức, cá nhân khác dưới hình thức hợp đồng bằng văn bản, để thừa kế hoặc kế thừa theo quy định của pháp luật, kể cả trường hợp đã nộp đơn đăng ký.
3. Điều kiện bảo hộ đối với sáng chế
Theo Điều 58 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:
– Tính mới: Mới trên phạm vi toàn thế giới, nghĩa là trước thời điểm nộp đơn đăng ký sáng chế giải pháp kỹ thuật được nêu ra trong sáng chế chưa từng được biết đến trên toàn thế giới
– Tính sáng tạo: Không dễ dàng được tạo ra bởi một người có kiến thức thông thường trong lĩnh vực liên quan.
– Khả năng áp dụng công nghiệp: Có thể được sản xuất hàng loạt.
Sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền giải pháp hữu ích nếu không phải là hiểu biết thông thường và đáp ứng các điều kiện sau đây:
– Tính mới: Mới trên phạm vi toàn thế giới, nghĩa là trước thời điểm nộp đơn đăng ký sáng chế giải pháp kỹ thuật được nêu ra trong sáng chế chưa từng được biết đến trên toàn thế giới.
– Khả năng áp dụng công nghiệp: Có thể được sản xuất hàng loạt.
4. Thủ tục đăng ký sáng chế
Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan duy nhất có thẩm quyền trong việc tiếp nhận, thẩm định, và cấp Bằng độc quyền sáng chế và Bằng độc quyền Giải pháp hữu ích tại Việt Nam. Nếu có tranh chấp hoặc khiếu nại liên quan đến quá trình cấp bằng, các bên có thể yêu cầu giải quyết tại Cục hoặc thông qua các cơ quan tài phán khác (tòa án, trọng tài) tùy theo trường hợp cụ thể.
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký sáng chế
Hồ sơ thường bao gồm:
– Bản mô tả sáng chế và yêu cầu bảo hộ sáng chế (02 bản, bao gồm cả hình vẽ, nếu có)
– Bản tóm tắt sáng chế (02 bản)
– Tài liệu xác nhận quyền đăng ký nếu người nộp đơn thụ hưởng quyền đăng ký của người khác (01 bản)
– Tài liệu chứng minh cơ sở hưởng quyền ưu tiên, nếu có yêu cầu hưởng quyền ưu tiên (01 bản – bản sao đơn (các đơn) đầu tiên có xác nhận của cơ quan nhận đơn, trừ đơn PCT)
– Bản sao chứng từ nộp phí, lệ phí (01 bản sao – trường hợp nộp phí, lệ phí qua dịch vụ bưu chính hoặc nộp trực tiếp vào tài khoản của Cục Sở hữu trí tuệ)
– Giấy ủy quyền (01 bản – nếu nộp đơn thông qua đại diện)
– Tờ khai đăng ký sáng chế (02 bản)
Bước 2: Nộp đơn
Đơn đăng ký có thể nộp trực tiếp hoặc gửi qua bưu điện tới trụ sở Cục Sở hữu trí tuệ tại Hà Nội hoặc 2 Văn phòng đại diện của Cục tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng; hoặc nộp trực tuyến qua Hệ thống tiếp nhận đơn trực tuyến của Cục Sở hữu trí tuệ
Bước 3: Thẩm định hình thức đơn
– Kiểm tra việc tuân thủ các quy định về hình thức đối với đơn, từ đó đưa ra kết luận đơn có được coi là hợp lệ hay không:
+ Trường hợp đơn hợp lệ, Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định chấp nhận đơn hợp lệ;
+ Trường hợp đơn không hợp lệ, Cục Sở hữu trí tuệ ra thông báo dự định từ chối chấp nhận đơn trong đó nêu rõ các lý do, thiếu sót khiến cho đơn có thể bị từ chối chấp nhận và ấn định thời hạn 2 tháng để người nộp đơn có ý kiến hoặc sửa chữa thiếu sót. Nếu người nộp đơn không sửa chữa thiếu sót/sửa chữa thiếu sót không đạt yêu cầu/không có ý kiến phản đối/ý kiến phản đối không xác đáng thì Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định từ chối chấp nhận đơn.
– Thời gian giải quyết: 01 tháng từ ngày nộp đơn.
Bước 4: Công bố đơn
– Sau khi có quyết định chấp nhận đơn hợp lệ, đơn sẽ được công bố trên Công báo sở hữu công nghiệp.
– Thời gian giải quyết: Trong tháng thứ 19 từ ngày ưu tiên hoặc 2 tháng từ ngày chấp nhận đơn hợp lệ, tùy theo ngày nào muộn hơn.
Bước 5: Thẩm định nội dung đơn
– Được tiến hành khi có yêu cầu thẩm định nội dung;
– Đánh giá khả năng được bảo hộ của đối tượng nêu trong đơn theo các điều kiện bảo hộ (tính mới, trình độ sáng tạo, khả năng áp dụng công nghiệp), qua đó xác định phạm vi bảo hộ tương ứng.
– Thời gian giải quyết: Không quá 18 tháng từ ngày công bố đơn hoặc từ ngày nhận yêu cầu thẩm định (nếu nộp sau khi công bố).
Bước 6: Ra quyết định cấp/từ chối cấp văn bằng bảo hộ
– Nếu đối tượng nêu trong đơn không đáp ứng được các yêu cầu về bảo hộ, Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định từ chối cấp văn bằng bảo hộ;
– Nếu đối tượng nêu trong đơn đáp ứng được các yêu cầu về bảo hộ, và người nộp đơn nộp phí, lệ phí đầy đủ, đúng hạn thì Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định cấp văn bằng bảo hộ, ghi nhận vào Sổ đăng ký quốc gia về sáng chế và công bố trên Công báo Sở hữu công nghiệp
– Thời gian giải quyết: 15 ngày từ khi người nộp đơn hoàn tất các khoản phí.
– Công bố quyết định cấp văn bằng: 60 ngày từ ngày ra quyết định.
5. Phí và lệ phí đăng kí sáng chế
Phí và lệ phí đăng kí sáng chế được quy định tại Thông tư 263/2016 TT – BTC:
| Lệ phí nộp đơn | 150.000 đồng |
| Lệ phí cấp văn bằng | 120.000 đồng |
| Phí thẩm định đơn đăng ký sở hữu công nghiệp. Phí thẩm định hình thức bằng 20% mức thu, phí thẩm định nội dung bằng 80% mức thu | 900.000 đồng |
| Phí thẩm định yêu cầu hưởng quyền ưu tiên (mỗi đơn/yêu cầu) | 600.000 đồng |
| Phí thẩm định yêu cầu sửa đổi đơn đăng ký sở hữu công nghiệp (cho mỗi nội dung sửa đổi của mỗi đơn) | 160.000 đồng |
| Phí thẩm định yêu cầu chuyển nhượng đơn (mỗi đơn đăng ký) | 160.000 đồng |
| Phí thẩm định hồ sơ đơn đăng ký chuyển giao quyền sở hữu công nghiệp (mỗi văn bằng bảo hộ) | 230.000 đồng |
| Phí tra cứu thông tin nhằm phục vụ việc thẩm định, giải quyết khiếu nại và các công việc khác trong phạm vi trách nhiệm đối với sáng chế cho mỗi điểm độc lập của yêu cầu bảo hộ | 600.000 đồng |
| Phí công bố thông tin về sở hữu công nghiệp | 120.000 đồng |
| Phí đăng bạ thông tin về sở hữu công nghiệp | 120.000 đồng |
| Phí sử dụng Văn bằng bảo hộ đối với sáng chế, giải pháp hữu ích cho mỗi điểm độc lập của yêu cầu bảo hộ cho mỗi năm: | – Năm thứ 1; Năm thứ 2: 300.000 đồng
– Năm thứ 3; Năm thứ 4: 500.000 đồng – Năm thứ 5; Năm thứ 6: 800.000 đồng – Năm thứ 7; Năm thứ 8: 1.200.000 đồng – Năm thứ 9; Năm thứ 10: 1.800.000 đồng – Năm thứ 11 – Năm thứ 13: 2.500.000 đồng – Năm thứ 14 – Năm thứ 16: 3.300.000 đồng – Năm thứ 17 – Năm thứ 20: 4.200.000 đồng |
| Phí kiểm tra sơ bộ về mặt hình thức đơn sáng chế quốc tế để nộp cho văn phòng quốc tế và cơ quan tra cứu quốc tế | 300.000 đồng |
